İnternetin yaygınlaşması ile birlikte pek çok yeni aygıt ve kavramla tanıştık. Mesela internet teması sağlayan bir modem artık meskenlerin olmazsa olmazlarından. Her modemin gerisinde pek çok farklı irtibat noktası görürsünüz; LAN, WAN, USB üzere. WAN portu ise bunlar ortasından en dikkat çekenlerden biridir çünkü bu ilişki noktası sayesinde pek çok modem direkt olarak internete bağlanır.
Yani WAN aslında internet kontağı demektir lakin bazen lokal ağın yetmediği durumlarda birtakım şirketler tarafından özel WAN ağları kurulabilir. Yeniden de son kullanıcı için bu irtibat noktasının manası, internete bağlanmak demektir. WAN nedir, WAN portu ne işe fayda gibi soruları gelin biraz daha ayrıntılı inceleyelim ve hem WAN çeşitlerini görelim hem de karşılaştırma yapmak için LAN ağını tanıyalım.
WAN nedir?
Wide Area Network, kısaca WAN, Türkçesi ile Geniş Alan Ağı; pek çok farklı aygıtın birbirine bağlanmasını, iletişim kurmasını sağlayan geniş bir ağdır. LAN olarak isimlendirilen mahallî ağlar, bu geniş alan ağında birbirleriyle bağlantıya geçerler. İnternet, bilinen en geniş WAN ağıdır.
Local Area Network, kısaca LAN, Türkçesi ile Lokal Alan Ağı; her konutta ya da iş yerinde kurulan ağlara verilen isimdir. WAN ağında bu lokal ağların toplanması sonucu internet, internet haline gelir. Birtakım büyük şirketlerin hatta ülkelerin kendilerine özel geniş alan ağları kurdukları biliniyor lakin son kullanıcı için WAN demek, internet demektir.
WAN portu (Wan girişi) nedir, ne işe fayda?
WAN portuna gelmeden evvel internete nasıl bağlandığımıza bir bakalım. İnternet servis sağlayıcınız tarafından genel ağa bağlanılması için muhakkak irtibat noktaları kurulur. Bu ana noktalardan her meskene özel kablolarla ile bu ilişki getirilir. Modem aracılığıyla bu irtibat internete dönüşür ve kablolu ya da kablosuz olarak kullanıcılar internete bağlanır.
Modemlerin gerisinde pek çok farklı temas noktası bulunur; WAN, LAN ve USB girişleri pek birçoklarında ortaktır. LAN girişleri üzerinden birebir mahallî ağa bağlanan aygıtlar iletişim kurar. WAN portu üzerinden ise internet kontağı ya da varsa öbür geniş alan ağına temas sağlanır. USB girişi ise pek çok farklı emelle kullanılabilir.
Artsa ya da azalsa bile genel olarak pek çok modemin gerisinde 1 WAN, 4 LAN ilişki noktası bulunur. Hatta bu tıp irtibat noktaları router olarak isimlendirilen yönlendiricilerin bile üzerinde vardır. Modem üzerinden bağlanılan geniş alan ağı genel olarak tekken, bağlanılan lokal alan ağı birden çok olduğu için girişler bu formda düzenlenmektedir.
WLAN ile WAN ortasındaki fark nedir?
İnternet irtibatı ile ilgili tabirlerin kısaltmaları birbirine hayli emsal olduğu için kullanıcılar tarafından sık sık karıştırılabiliyor. Bunlardan biri de WLAN. LAN lokal alan ağı, WAN geniş alan ağı, WLAN ise Wireless Local Area Network, Türkçesi ile Kablosuz Lokal Alan Ağı demektir.
Wireless LAN teriminin kısaltması olan WLAN aslında Wi-Fi kablosuz ağı ile birden fazla aygıtın aynı mahallî ağ üzerinden internete bağlandığı ağı tabir ediyor. Yani kısaltmalar benzese de WAN ile WLAN ortasında çok da benzerlik yoktur fakat sonuçta ikisi de bir ağı temsil ediyor.
Kullanılan WAN teknoloji cinsleri:
- Paket değiştirme
- TCP/IP protokolü
- Router
- Overlay network
- SONET/SDH (PoS)
- Çok Protokollü Etiket Anahtarlama
- ATM
- Frame Relay
Paket değiştirme
Dilimize paket değiştirme olarak çevirebileceğimiz packet switching teknolojisinde gönderilen mesaj üç modüle bölünür, her biri en uygun olan yoldan maksada ilerler ve amaca ulaştıklarından yine birleştirilirler. Bu data iletim sisteminin kullanılmasının gayesi, paketin bütün halinde ziyan görmesini önlemektir. Gerekirse kesimler tekrar gönderilir.
TCP/IP protokolü
TCP/IP protokolü günümüz dünyasında en yaygın kullanılan protokol tipidir. TCP/IP iletim protokolü ya da internet protokolü olarak isimlendirilen bu sistem sayesinde aygıtlar birbirine ve internete bağlanır.
Router
Buradaki yazımızda ayrıntılı olarak anlattığımız üzere router yani yönlendirici, WAN geniş alan ağının oluşturulmasında sık sık kullanılır. Benzersiz IP adresleri sunan yönlendiriciler sayesinde WAN ağı bu adresleri kullanarak irtibatı sağlar.
Overlay network
Yer paylaşımlı ağ olarak lisanımıza çevirebileceğimiz Overlay network, bir yazılımın başka bir altyapı üzerinden sanal ağ oluşturduğu bir teknolojidir. Overlay network tekniğinin kullanılmasının hedefi, ağda bulunmayan uygulamaları ve güvenlik sistemlerini desteklemektir.
SONET/SDH (PoS)
SONET/SDH (PoS) paketi, WAN transferi için kullanılan temel protokollerden bir adedidir. Optik fiber, Senkronize Optik Ağ, Senkronize Dijital Hiyerarşi gibi bağlantı protokollerini de kapsayan SONET/SDH (PoS) iki nokta ortasında kurulan kontağın nasıl olacağını tanımlar.
Çok Protokollü Etiket Anahtarlama
Multiprotocol Label Switching, kısaca MPLS, Türkçesi ile Çok Protokollü Etiket Anahtarlama; ağ yönlendirme sırasında kullanılan bir optimizasyon tekniğidir. Bu teknik sayesinden datalar uzun ağ adresleri üzerinden değil, kısa ağ etiketleri üzerinden hareket ederler.
ATM
ATM, Asynchronous Transfer Mode, Türkçesi ile Eşzamansız Transfer Modu; bugün pek kullanılmasa da erken devir bilgi ağlarında kullanılan en yaygın anahtarlama tekniğidir. Bugün ATM yerini IP tabanlı ethernet teknolojisi almış ve bilgileri değişken boyutlarda paketlemeye başlamıştır.
Frame Relay
Frame Relay, lokal alan ağları ya da geniş alan ağlarının uç noktaları ortasında data transferi için kullanılan bir teknolojidir. Paket anahtarlama teknolojisi kullanan Frame Relay, dijital bağlantı kanallarının bilgi temas katmanlarını belirtir.
Her modemin ardında gördüğümüz WAN portu nedir, ne işe fayda; WAN nedir, çeşitleri nelerdir gibi merak edilen soruları yanıtladık ve alan ağları hakkında bilmeniz gereken değerli ayrıntılardan bahsettik.