İnternetin yaygınlaşması ve teknolojinin süratle gelişmesiyle birlikte, e-ticaret tüm dünyada olduğu üzere Türkiye’de de yükselen bir trend haline gelmiştir. Artık konutumuzdan çıkmadan, dünyanın rastgele bir yerinden dilediğimiz eseri sipariş edebiliyor, hizmetlere çarçabuk erişebiliyoruz.
Ticaret Bakanlığı‘nın yayınladığı “Türkiye’de E-ticaretin Görünümü 2024” raporu, ülkemizde e-ticaretin geldiği noktayı ayrıntılı bir biçimde ele alıyor ve geleceğe ışık tutan değerli datalar sunuyor. Bu blog yazısında, raporda öne çıkan en önemli noktaları, kesimlerdeki büyüme trendlerini, tüketici alışkanlıklarını ve e-ticaretin geleceğine dair öngörüleri ele alacağız.
Türkiye E-Ticaretinde İvme Kazanıyor
Rapora nazaran, Türkiye’de e-ticaret hacmi 2023 yılında bir evvelki yıla nazaran %115,15 artarak 1,85 trilyon TL (77,89 milyar dolar) düzeyine ulaştı. Süreç sayısı da %22,25 artarak 5,87 milyar adede yükseldi. Bu etkileyici büyüme, e-ticaretin Türkiye ekonomisindeki ehemmiyetinin giderek arttığını gösteriyor.
2024 yılına dair öngörüler de epey olumlu. E-ticaret hacminin bu yıl 3,39 trilyon TL (82,39 milyar dolar) düzeyine ulaşması, süreç sayısının ise 6,67 milyar adede yükselmesi bekleniyor.
Dallardaki Büyüme Trendleri
E-ticaretin çabucak hemen her kesimi tesiri altına aldığını görüyoruz. Raporda, bölüm bazında büyüme trendleri de detaylı bir halde ele alınıyor.
- Beyaz Eşya ve Küçük Mesken Aletleri: E-ticaret hacminde en yüksek hisseye sahip kesim olan beyaz eşya ve küçük mesken aletleri, 2023 yılında bir evvelki yıla nazaran %140,93 artışla 233 milyar TL’lik hacme ulaştı.
- Elektronik: Elektronik dalı de e-ticarette değerli bir hisseye sahip. 2023 yılında %194,22 artışla 135 milyar TL’lik hacme ulaşan elektronik bölümünde, bilhassa cep telefonu ve dizüstü bilgisayar satışları öne çıkıyor.
- Giyim, Ayakkabı ve Aksesuar: E-ticaretin beğenilen kesimlerinden olan giysi, ayakkabı ve aksesuar dalı, 2023 yılında %135,65 artışla 127,26 milyar TL’lik hacme ulaştı.
- Gıda ve Süpermarket: E-ticaretin en süratli büyüyen kesimlerinden biri olan besin ve süpermarket kesimi, pandemiyle birlikte büyük bir ivme kazandı. 2023 yılında %182,71 artışla 75,09 milyar TL’lik hacme ulaşan bölümde, online market alışverişleri yaygınlaşıyor.
- Havayolları: Pandemi nedeniyle büyük bir daralma yaşayan havayolları dalı, 2021 yılından itibaren toparlanmaya başladı. 2023 yılında %127,26 artışla 102,4 milyar TL’lik hacme ulaşan bölümde, online bilet satışları giderek artıyor.
- Seyahat, Nakliyat ve Depolama: Pandemi periyodunda daralma yaşayan bölüm, 2021 yılından itibaren toparlanma sürecine girdi. 2023 yılında %118,45 artışla 52,36 milyar TL’lik hacme ulaşan bölümde, online rezervasyon ve bilet satışları ön plana çıkıyor.
- Yemek: Online yemek siparişi platformlarının yaygınlaşmasıyla birlikte, yemek bölümünde de e-ticaret hacmi süratle artıyor. 2023 yılında %140,87 artışla 47,26 milyar TL’lik hacme ulaşan dalda, hamburger ve pizza üzere süratli tüketim eserleri en çok tercih edilenler ortasında yer alıyor.
Tüketici Alışkanlıkları ve Yeni Trendler
Rapor, tüketici alışkanlıkları ve e-ticarette yükselen yeni trendler hakkında da değerli bilgiler sunuyor.
- Mobil Uygulamaların Yükselişi: E-ticaret süreçlerinin büyük bir kısmı artık taşınabilir uygulamalar üzerinden gerçekleştiriliyor. Hem süreç hacmi hem de süreç sayısı bakımından taşınabilir uygulamalar, web sitelerini ve taşınabilir web sitelerini geride bırakmış durumda.
- Çok Kanallı Satış Stratejileri: Klâsik perakendeciler, e-ticarete geçiş yaparak fiziki mağazalarıyla online platformları entegre eden çok kanallı satış stratejilerini benimsiyor. Bu sayede müşterilerine hem online hem de offline alışveriş imkanı sunuyorlar.
- Dijital Hizmetlerin Yükselişi: Dijitalleşmeyle birlikte, eğitim, danışmanlık ve cümbüş üzere hizmetler de online platformlar üzerinden sunulmaya başlandı. Dijital hizmetlerin e-ticaret hacmindeki hissesi giderek artıyor.
- Q-Commerce (Hızlı Ticaret): Tüketicilerin süratli teslimat beklentisiyle birlikte, Q-commerce (hızlı ticaret) modeli de süratle yaygınlaşıyor. Besin, süpermarket, yemek siparişi ve çiçekçilik üzere bölümlerde, siparişler 1 saat yahut daha kısa müddette teslim ediliyor.
- Yeşil Ulaşım ve Mikro-Mobilite: E-ticarette yaşanan artış, lojistik ve teslimat kesiminde de yeni trendler ortaya çıkardı. Etraf dostu ulaşım tahlillerine olan talep artıyor ve mikro-mobilite tahlilleri (paylaşımlı elektrikli scooter ve bisikletler) kent içi teslimatlarda değerli bir rol oynuyor.
- Yeni Kuşak Ödeme Sistemleri: Dijital cüzdanlar, ön ödemeli kartlar, alışveriş kredileri ve artık al sonra öde (BNPL) üzere yeni kuşak ödeme sistemleri, e-ticareti kolaylaştırıyor ve tüketicilere daha fazla seçenek sunuyor.
E-Ticaretin Geleceği ve Öngörüler
Rapor, e-ticaretin Türkiye ekonomisindeki rolünün daha da artacağını öngörüyor. Ekonometrik tahliller, e-ticaret hacmindeki artışın ekonomik büyüme ve istihdamı destekleyici bir tesire sahip olduğunu gösteriyor.
Önümüzdeki yıllarda, yapay zeka, data analitiği, artırılmış gerçeklik ve blockchain üzere teknolojilerin e-ticareti daha da dönüştürmesi bekleniyor. Şahsileştirilmiş alışveriş tecrübeleri, artırılmış gerçeklik ile eser tecrübesi, dronelar ile teslimat ve blockchain ile inançlı ödeme sistemleri üzere yenilikler, e-ticaretin geleceğini şekillendirecek kıymetli trendler ortasında yer alıyor.
“Türkiye’de E-ticaretin Görünümü 2024” raporu, e-ticaretin Türkiye iktisadı için kıymetli bir büyüme motoru olduğunu açıkça ortaya koyuyor. Raporda sunulan datalar ve tahliller, e-ticaret alanında faaliyet gösteren işletmeler, teşebbüsçüler ve yatırımcılar için yol gösterici nitelikte.
E-ticaretin geleceğine dair öngörüler de epeyce heyecan verici. Yeni teknolojiler ve yenilikçi iş modelleri, e-ticareti daha da dinamik ve rekabetçi bir hale getirecek. Bu süreçte, tüketici beklentilerini karşılamak ve daima değişen pazar dinamiklerine ayak uydurmak, e-ticarette başarılı olmanın anahtarı olacak.